Voorbereiden op een crisis

Aanpak tijdens crises

In de zorg doen zich ingrijpende gebeurtenissen en crises voor. Van ingrijpende voorvallen op de werkvloer tot een ramp in de omgeving. Iedere organisatie is daarom verplicht om na te denken over de aanpak van de mogelijke consequenties van zulke situaties. Hoe zorg je bijvoorbeeld dat zorgprocessen toch zoveel mogelijk kunnen doorgaan? Hoe communiceer je tijdens een crisis? En hoe blijven professionals (duurzaam) inzetbaar tijdens en na een crisis?  

Voorbereiding op crises

De meeste organisaties hebben plannen over omgaan met crises. Verder zijn er landelijke leidraden, rapporten en handreikingen specifiek voor de zorgsector. Dan zijn er nog activiteiten als opleiden, trainen en oefenen. Daarmee kunnen sleutelfiguren binnen de organisatie zich voorbereiden op crises.  

Wat staat er in een crisisplan?

Een crisisplan beschrijft de werkwijze bij een crisis. Het crisisplan komt niet in de plaats van bijvoorbeeld een rampenopvangplan of (zorg)continuïteitsplan, maar verbindt deze plannen met elkaar. Zo zorgt het crisisplan voor onderlinge samenhang tussen plannen en procedures.  

Waar is een crisisplan voor bedoeld?

• Situaties die de continuïteit van zorg bedreigen;  

• Voor alle soorten rampen en noodsituaties die een organisatie kunnen raken.  

 Hoe komt een crisisplan tot stand? 

Crisisplannen worden opgesteld op basis van het landelijk vastgestelde Kwaliteitskader Crisisbeheersing.  

Wie is verantwoordelijk bij een crisis?

De raad van bestuur of directie is verantwoordelijk voor het crisismanagement. Meestal dragen zij deze verantwoordelijkheid over aan een crisisbeleidsteam. De precieze naam en invulling verschilt per organisatie. 

Wie voert het crisisplan uit?

Vaak worden besluiten van het crisisbeleidsteam uitgevoerd door een operationeel team: het team dat jou en jouw collega’s bij een crisis leidinggeeft en coördineert. 

Informatie en communicatie tijdens een crisis

Bij een crisis treedt het crisisplan in werking. Iedere organisatie heeft haar eigen manier om jou daarvan op de hoogte te stellen. Meestal wordt een bericht gestuurd naar alle medewerkers, bijvoorbeeld per e-mail of push-bericht. Soms gelden tijdens zo’n crisis andere afspraken dan in de normale werksituatie. Wordt daar niets over gemeld? Dan mag je ervan uitgaan dat de normale protocollen en instructies gewoon geldig zijn.  

Waar vind je het crisisplan?

De meeste organisaties publiceren hun crisisplannen op hun kwaliteitsportaal. Je kunt het ook opvragen bij je direct leidinggevende.  

Trainingen in tijden van crisis

Jouw organisatie kan tijdens een crisis specifieke trainingen aanbieden. Tijdens de pandemie waren er bijvoorbeeld trainingen over omgaan met het ziektebeeld COVID-19 en de daarbij geldende procedures. En trainingen voor medewerkers die op een andere afdeling gingen helpen, bijvoorbeeld als ondersteuner op de IC. Zo leerden zij nieuwe vaardigheden en deden ze kennis op over specifieke apparatuur.  

Duurzame inzetbaarheid tijdens een crisis

Tijdens een crisissituatie veranderen (vooral) de werkomstandigheden en stijgt de kans op ingrijpende gebeurtenissen. Dat kan leiden tot een hogere belasting van de zorgprofessionals, maar ook van de direct leidinggevenden. Direct leidinggevenden kunnen daardoor tijdens een crisis niet altijd de ondersteuning bieden die ze zouden willen bieden. Jouw organisatie kan daar onder reguliere werkomstandigheden al op voorsorteren. Als er dan structurele aandacht is voor duurzame inzetbaarheid, versterkt dat de veerkracht en balans. Niet alleen van jou, maar ook van het team en van de direct leidinggevende. Je doet daar in tijden van crisis je voordeel mee.